Rodzajniki określone i nieokreślone - opis i przykłady użycia

W języku hiszpańskim występują dwie grupy rodzajników – rodzajniki określone i nieokreślone.

Rodzajnik określony

Dla rzeczowników rodzaju męskiego stosujemy rodzajnik określony el, a dla rodzaju żeńskiego – la, np.

el hombre (mężczyzna)
el libro (książka)
la mujer (kobieta)
la bicicleta (rower)

W liczbie mnogiej rodzajniki te mają odpowiednio formę los dla rodzaju męskiego oraz las dla rodzaju żeńskiego, np.

los hombres (mężczyźni)
los libros (książki)
las mujeres (kobiety)
las bicicletas (rowery)

	Rodzaj męski	Rodzaj żeński
Liczba pojedyncza	el gato (kot)	la gata (kotka)
Liczba mnoga	los gatos (koty)	las gatas (kotki)

Rodzajnika określonego używamy:

- gdy mówimy o znanej nam rzeczy, o której była już mowa wcześniej i jest ona jasna dla mówiącego i słuchającego, np.

Mira. El perro es bonito. – Spójrz. Ten pies jest piękny.

- gdy mówimy o czymś w znaczeniu ogólnym; gdy rodzajnik określony jest bliski znaczeniu zaimka „każdy”, np.

El hombre es peligroso para el medio ambiente. – Człowiek jest niebezpieczny dla środowiska naturalnego.

- z rzeczownikami abstrakcyjnymi, np.

El amor es eterno. – Miłość jest wieczna.
Si luchamos, nunca conseguiremos la paz. – Jeśli będziemy walczyć, nigdy nie osiągniemy pokoju.

- w określeniach czasu: dni tygodnia, godziny, np.

El lunes a las cuatro de la tarde. – W poniedziałek o 16:00.
El viernes a la una. – W piątek o 1:00.

- w tytułach i zwrotach grzecznościowych, np.

La señora López es muy amable. – Pani López jest bardzo miła.
Los Vázquez vienen a las 18. – Państwo Vázquez przychodzą o 18:00.

- przy stronach świata i niektórych nazwach geograficznych, np. przed nazwami ulic, placów, rzek, wysp i mórz:

Los Estados Unidos están en el oeste. – Stany Zjednoczone są na zachodzie.
La isla de Mallorca es muy bonita. – Wyspa Majorka jest bardzo ładna.
El Nilo es el río más largo del mundo. – Nil jest najdłuższą rzeką na świecie.


Rodzajnik nieokreślony

Dla rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej używany jest rodzajnik un, np.

un bolígrafo (długopis)
un teléfono (telefon)

W liczbie mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego przybiera on formę unos, np.

unos bolígrafos (długopisy)
unos teléfonos (telefony)

W rodzaju żeńskim w liczbie pojedynczej pojawia się rodzajnik una, np.

una persona (osoba)
una mano (ręka)

W liczbie mnogiej stosowany jest rodzajnik unas, np.

unas personas (osoby)
unas manos (ręce)

	Rodzaj męski	Rodzaj żeński
Liczba pojedyncza	un gato	una gata
Liczba mnoga	unos gatos	unas gatas

Rodzajnika nieokreślonego używamy:

- gdy mówimy o jakiejś niekonkretnej rzeczy, jednej z wielu, np.

Necesito un doctor. – Potrzebuję (jakiegoś) lekarza.
Quiero comprar una chaqueta. – Chcę kupić (jakąś) kurtkę.

- gdy mówimy o czymś lub o kimś po raz pierwszy:

Vi a un hombre con barba. – Zobaczyłam mężczyznę z brodą.

- jako liczebnik jeden lub liczebnik nieokreślony „kilka”, na przykład:

Tengo un gato. Se llama Mojito. – Mam jednego kota. Nazywa się Mojito.
Tengo unas amigas. Nos conocemos desde hace mucho tiempo. – Mam kilka przyjaciółek. Znamy się od dawna.

- mówiąc o jakiejś nie do końca określonej rzeczy, np.

Un día iré a Indias. – Pewnego dnia pojadę do Indii.

- z czasownikiem hay (jest, istnieje), na przykład:

Aquí hay una llave. – Tu jest klucz.
¿Hay un buen restaurante francés en tu barrio? – Czy w twojej dzielnicy jest dobra francuska restauracja?